Obie te rasy posiadają podobne wartości użytkowości rozrodczej jak i tucznej a cechami je różniącymi jest ich pokrój czyli budowa. Obie również idealnie nadają się do produkcji loszek mieszańców dwórasowych (pbz x wbp,wbp x pbz ), jak również stanowią doskonały komponent do krzyżowania towarowego z rasami ojcowskimi.

Przy rasach ojcowskich główny nacisk jest kładziony na użytkowość tuczną i rzeźną. Rasy te cechują się wysokimi przyrostami dobowymi przy niskim zużyciu paszy, dobre wykorzystanie paszy, bardzo dobrą wydajnością rzeźną co skutkuje dużą zawartością mięsa w tuszy przy jednoczesnej małej zawartości tkanki tłuszczowej podskórnej.

Do ras ojcowskich najczęściej wykorzystywanych w Polsce do krzyżowań towarowych zaliczamy rasy o znaczeniu międzynarodowym:

• DUROC
• PIETRAIN
• HAMPSHIRE

Wszystkie opisane wyżej rasy stanowią świetny materiał do krzyżowań towarowych z rasami matecznymi ale również do tworzenia mieszańców dwu rasowych stanowiących komponent ojcowski.

Do krzyżowań trój rasowych lub cztero rasowych wykorzystuje się knury mieszańce dwu rasowe. Najczęściej są to:

• knury stanowiące komponent mateczny – wbp x pbz, pbz x wbp
  (charakteryzują się one wyższymi wskaźnikami rozrodu w porównaniu do zwierząt czystorasowych)
• knury stanowiące komponent ojcowski – d x p, p x d, d x h, h x d, p x h, h x p
  (charakteryzują się one lepszym libido oraz lepszą jakością nasienia)

W ten sposób otrzymane mieszańce odznaczają się: zwiększoną użytkowością rozpłodową, większą żywotnością i odpornością, a tuczniki mieszańcowe charakteryzują się: większym tempem wzrostu, lepszym wykorzystaniem paszy, wyższą masą ciała przy urodzeniu, łatwiejszym dostosowaniem do warunków środowiskowych oraz zwiększoną odpornością na czynniki obniżające dobrostan. Wynika to z korzystniejszego kształtowania się cech biochemicznych i fizjologicznych u mieszańców w porównaniu ze zwierzętami czysto rasowymi ( rodzicielskimi ), np. podwyższonego poziomu hemoglobiny, erytrocytów i leukocytów, intensywniejszej przemiany materii oraz wyższej strawności składników pokarmowych powodujących większe możliwości biologiczne organizmu Większa wartość użytkowa mieszańców niż osobników czystorasowych jest wynikiem występowania korzystnych czynników zwiększających produkcyjność. Są to między innymi : rekombinacje, efekty nieliniowe, efekty pozycyjne oraz heterozja (wybujałość).

Zjawisko heterozji powodowane jest nieaddytywnym działaniem genów i uwarunkowane dominacją, naddominacją i epistazą. Najsilniej przejawia się ono w zakresie cech użytkowości rozpłodowej które są nisko odziedziczalne słabiej dla cech tucznych i najsłabiej dla cech związanych z użytkowością rzeźną.
Istnieją trzy komponenty heterozji: indywidualne (występujące przy krzyżowaniu potomstwa), mateczne (gdy matka jest krzyżówką) oraz ojcowskie (gdy ojciec jest krzyżówką).
Efektem heterozji są:

• indywidualnej – jest wzrost liczby odchowanych prosiąt w miocie,
• matecznej – wzrost wskaźników płodności loch,
• ojcowskiej – wzrost poziomu cech użytkowości rozpłodowej knura.

Oprócz świń czystorasowych i mieszańców dwu rasowych do krzyżowań użytkowych wykorzystuje się coraz częściej linie produkcyjne (syntetyczne) inaczej zwane hybrydowymi. Powstają one na bazie najlepszego materiału czystorasowego, który zostaje wybrany pod względem określonych cech w zależności od tego czy będą one stanowiły komponent mateczny czy też ojcowski w krzyżowaniu towarowym.
Zalicza się do nich:

•  linie produkcyjne mateczne
  • LANDRACE FIGEN
  • LANDRACE HYPOR
  • LANDRACE DANBRED
  • LARGE WHITE FIGEN
  • LARGE WHITE HYPOR
  • LARGE WHITE DANBRED
• linie produkcyjne ojcowskie
  • MUSCLE FIGEN
  • MAXTER HYPOR
  • DUROC MAGNUM HYPOR
  • DUROC DANBRED
  • PIC: 337, 408, 410, 800

PODZIAŁ RAS, MIESZAŃCÓW I LINII NA KOMPONENTY OJCOWSKIE I MATECZNE